إِنْ تَحْرِصْ عَلَى هُدَاهُمْ فَإِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي مَنْ يُضِلُّ وَمَا لَهُمْ مِنْ نَاصِرِينَ (37 )
تو مى دانى كه محمّد(صلى الله عليه وآله) دوست دارد كه همه مردم ايمان آورند، او مشتاق هدايت آنان است و آرزوى سعادت آنان را در دل دارد، اكنون به او چنين مى گويى: "اى محمّد ! هرقدر بر هدايتِ آنان حريص باشى، سودى ندارد، كسى را كه گمراه كرده باشم، هدايت نمى كنم، گمراهان به عذاب من گرفتار مى شوند و هيچ يار و ياورى نخواهند داشت كه آنان را از عذاب برهاند".

* * *

معناى اين سخن تو چيست: "كسى را كه گمراه كرده باشم، هدايت نمى كنم".
آيا تو بندگان خود را گمراه مى كنى؟
هرگز !
پس معناى اين سخن تو چيست؟
تو انسان را آزاد آفريدى، به او حقّ انتخاب دادى، حقّ و باطل را نشان او دادى، پيامبران را براى هدايتش فرستادى، وقتى انسانى حقّ را شناخت و آن را انكار كرد، تو او را به حال خود رها مى كنى. اين معناى گمراه كردن توست.
پس معناى سخن تو چنين مى شود: تو كسى را كه به حال خود رها كرده باشى، هدايت نمى كنى، تو او را به ايمان آوردن مجبور نمى كنى، هدايت تو اين است كه حقّ را نشان او بدهى، وقتى او حقّ را شناخته است، ديگر خودش بايد تصميم بگيرد، خودش بايد حقّ را برگزيند.

* * *