وَمِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَكَ عَسَى أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَحْمُودًا (79 )
اى محمّد ! پاسى از شب را بيدار باش و نماز شب بخوان ! اين وظيفه تو است، نماز شب را بخوان، باشد كه من "مقام محمود" را به تو عطا كنم !

* * *

تو خواندن نماز شب را بر پيامبر واجب كردى، پيامبر بايد هر شب از خواب بيدار مى شد و نماز شب را مى خواند، امّا تو خواندن اين نماز را بر من مستحب كردى.
تو به پيامبر وعده دادى كه به او مقام محمود عطا كنى، به راستى منظور از مقام محمود چيست؟
مقام محمود، يعنى مقام شايسته، مقامى بزرگ كه تو به پيامبر مى دهى، منظور از آن، همان مقام شفاعت است.
ماجراى شفاعت پيامبر در روز قيامت شنيدنى است:

* * *

روز قيامت فرا مى رسد و همه انسان ها سر از خاك برمى دارند، كوه ها متلاشى شده است، همگان را ترس و اضطراب فرا گرفته، مردم در صحراى قيامت جمع شده اند و تشنگى بر همه غلبه كرده است. گرماى شديد به گونه اى است كه نفس كشيدن بر همه سخت شده است.
هر كس با خود فكر مى كند كه سرانجام من چه خواهد شد؟ آيا خواهم توانست به سلامت از پل صراط عبور كنم؟
مردم به سوى آدم(عليه السلام) مى روند تا براى آن ها شفاعت كند امّا آدم(عليه السلام) نمى پذيرد، نزد نوح(عليه السلام) مى روند او آن ها را به پيامبران بعد از خود راهنمايى مى كند.
سرانجام نزد عيسى(عليه السلام) مى روند، از او مى خواهند آن ها را شفاعت كند، عيسى(صلى الله عليه وآله) به آنان مى گويد: "نزد محمّد(صلى الله عليه وآله) برويد، او براى همه شفاعت مى كند.
مردم نزد محمّد(صلى الله عليه وآله) مى روند و از او طلب شفاعت مى كنند، محمّد(صلى الله عليه وآله) به آنان مى گويد: همراه من بياييد !".
از دور بهشت هويداست، درهاى بهشت بسته است، محمّد(صلى الله عليه وآله) مقابل درِ رحمت، به سجده مى افتد، زمانى مى گذرد، صدايى به گوش همه مى رسد: "اى محمّد ! من خداى تو هستم، سرت را از سجده بردار و هر كس را مى خواهى شفاعت كن كه من امروز شفاعت تو را مى پذيرم، من به تو وعده مقام محمود را داده بودم".[59]

* * *

خواندن نماز شب را بر من مستحب كردى، مى دانم خيلى دوست دارى من شب ها از بستر برخيزم و اين نماز را بخوانم، امّا نماز شب را چگونه بايد بخوانم؟
ساده ترين راه خواندن نماز شب اين است:
اول: چهار نماز دو ركعتى مى خوانم، مثل نماز صبح. (به اين نمازهاى چهارگانه نافله شب مى گويند).
دوم: دو ركعت نماز ديگر مثل نماز صبح مى خوانم. (اسم اين نماز، نماز شَفع است).
سوم: اكنون يك ركعت نماز مى خوانم. نمازى كه يك ركعت بيشتر ندارد. (به اين نماز، نماز وتر مى گويند).
امّا چگونه اين نماز يك ركعتى را بخوانم؟
1 - الله اكبر مى گويم و حمد و سوره مى خوانم.
2 - قنوت مى گيرم و چهل مؤمن را دعا مى كنم، البتّه منظور از مؤمن، كسى است كه به خدا و پيامبر و امامان اعتقاد دارد. من مى توانم به زبان فارسى نيز چنين بگويم: "خدايا ! پدرم، مادرم، پدربزرگم، مادربزرگم، عمويم، برادرم، خواهرم.... را ببخش" و اسم برادران، خواهران و دوستان خود را ببرم و براى آنان از خدا طلب بخشش مى كنم. بعد براى همه مؤمنان دعا كنم، مثلاً بگويم: "خدايا همه مؤمنان را ببخش".
اگر فرصت من كم بود، فقط همين جمله را مى گويم: "خدايا همه مؤمنان را ببخش".
3 - هفتاد بار "اَستَغفِر الله" مى گويم، (مى توانم هفت بار هم بگويم).
4 - سپس سيصد مرتبه "الهى العفو" بگويم، به جاى آن مى توانم سيصد مرتبه به فارسى بگويم: "خدايا ! مرا ببخش". اگر فرصت نداشتم مى توانم فقط سه بار بگويم.
5 - بعد از قنوت به ركوع و سجده مى روم، بعد از سجده دوم، تشهّد و سلام مى دهم، حالا به سجده مى روم و ذكر "استغفر الله" را تكرار مى كنم. بهتر است هفتاد بار اين ذكر را بگويم.

* * *

چند تذكّر لازم را در اينجا مى نويسم:
1 - اگر فرصت كمى دارم، مى توانم به جاى يازده ركعت، فقط سه ركعت نماز بخوانم. (يك نماز دو ركعتى و يك نماز يك ركعتى).
2 - وقت خواندن نماز شب از نيمه شب شروع مى شود، اگر عادت دارم، شب ها دير مى خوابم، مى توانم همان نيمه شب، قبل از خواب نماز شب را بخوانم. (اگر به اذان ظهر، دقيقاً يازده ساعت و پانزده دقيقه اضافه كنم، زمان نيمه شب را به دست آورده ام).
3 - كسى كه مى داند وقتى شب بخوابد، به راحتى بيدار نمى شود، مى تواند نماز شب را همان اوّل شب بخواند.
4 - نماز شب هرچه به وقت سحر نزديك تر باشد، ثواب بيشترى دارد.
5 - شما مى توانيد جزئيّات بيشتر نماز شب را در كتاب هاى ديگر مطالعه كنيد، امّا همه اين جزئيّات، مستحب است، مهم اين است كه شما در دل شب يازده ركعت نماز بخوانيد و با خدا خلوت كنيد.

* * *

نماز شب آثار زيادى دارد، در اينجا اشاره اى كوتاه به آثار آن مى كنم:
نماز شب انسان را از گناه باز مى دارد و توفيق ترك گناه مى دهد، باعث بخشش گناهان مى شود، مشكلات و گرفتارى ها را رفع مى كند، سبب رضايت خدا مى شود، قلب را نورانى مى كند، دعا را مستجاب مى كند، رزق و روزى را زياد مى كند، عمر را طولانى مى كند و بلاها را دور مى گرداند، سبب مى شود تا در روز قيامت بتوان به سلامت از پل صراط عبور كرد.[60]