لَقَدْ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ (128 ) فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُلْ حَسْبِيَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ (129 )
اين سوره به پايان مى رسد، اكنون مى خواهى مطلبى درباره پيامبر خود بيان كنى: "اى مسلمانان ! پيامبرى را از خود شما براى هدايت شما فرستادم، از شما مى خواهم از او پيروى كنيد، او شما را دوست دارد، از رنج شما رنج مى برد، اگر شما به عذاب گرفتار شويد، بر او سخت مى آيد، بسيار خواستار رستگارى و سعادت شماست و با مؤمنان مهربان و رئوف است".
سخن آخر تو با پيامبر است: "اى محمّد ! اگر اين مردم از ايمان آوردن روى بر گردانند، غم مخور و بگو: خدا مرا بس است و جز او خدايى نيست، من بر او توكّل مى كنم، كار خود را به او واگذار مى كنم، زيرا او بر هر چيز تواناست، او پروردگار همه هستى است، پادشاهى جهان از آن اوست".

* * *

در اين سوره بيش از همه بر محور "جهاد" سخن گفتى، جهاد زمينه اى براى شناخت بهتر مردمى است كه ادّعاى ايمان مى كنند، وقتى پيامبر از مردم خواست به جنگ تبوك بروند، همه آن ها امتحان شدند.
مؤمنان در اين امتحان سربلند بيرون آمدند و رحمت و رضايت تو را از آنِ خود نمودند، امّا منافقان در اين آزمون مردود شدند، آنان كه زمانى ادّعا مى كردند به تو ايمان آوردند، در اين آزمون مردود شدند.
تقريباً در نيمى از آيات اين سوره، سخن از "عملكرد منافقان" در برابر "جهاد" است. اين فهرست عملكرد آنان است:
ــ بهانه تراشى براى شركت نكردن در جهاد.
ــ سوگندهاى دروغين براى شركت نكردن در جهاد.
ــ مخالفت با پيامبر براى رفتن به جهاد.
ــ عدم كمك مادّى به لشكر اسلام.
ــ مسخره كردن مؤمنانى كه آماده جهاد بودند.
تو نتيجه اين عملكرد آنان را بيان كردى و برايم گفتى كه آنان را به عذاب خود گرفتار مى سازى و بندگان مؤمن خود را به بهشت جادوان مژده دادى.
هدف تو در اين سوره اين بود كه من با ويژگى هاى منافقان آشنا شوم، من فهميدم كه نفاق، بيمارى بزرگى است و مى تواند سعادت مرا به خطر اندازد.
در اين سوره به من آموختى كه منافقان به نام دين، مسجد ضرار را ساختند و قصد داشتند با آن به دين تو ضربه بزنند، اين نشانه منافقان است.
من بايد هشيار باشم، من منتظر امام زمان خويش هستم و روز و شب براى ظهور او دعا مى كنم، بايد بدانم كه وقتى مهدى(عليه السلام)ظهور كند گروهى قرآن را براى مردم مى خوانند و آيات آن را به گونه اى تفسير مى كنند تا مردم به جنگ مهدى(عليه السلام)بروند.[79]
آنان منافقانى هستند كه دم از دين و قرآن مى زنند و براى تشويق مردم به جنگ با مهدى(عليه السلام)، آيه قرآن مى خوانند. وقتى مهدى(عليه السلام)نزديك كوفه مى رسد، بيش از ده هزار فقيه راه را بر او مى بندند و مى گويند: "ما به تو هيچ نيازى نداريم ! بايد از همان راهى كه آمده اى، برگردى و بروى".[80]
وقتى اين مطالب را مى خوانم مى فهمم كه چرا در اين سوره اين قدر برايم از منافقان گفتى. منافقان هميشه و در همه زمان ها هستند. بارخدايا ! از تو مى خواهم به من توفيق دهى تا بتوانم راه درست را تشخيص بدهم...[81]