وَيَوْمَ يَحْشُرُهُمْ وَمَا يَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَقُولُ أَأَنْتُمْ أَضْلَلْتُمْ عِبَادِي هَؤُلَاءِ أَمْ هُمْ ضَلُّوا السَّبِيلَ (17 ) قَالُوا سُبْحَانَكَ مَا كَانَ يَنْبَغِي لَنَا أَنْ نَتَّخِذَ مِنْ دُونِكَ مِنْ أَوْلِيَاءَ وَلَكِنْ مَتَّعْتَهُمْ وَآَبَاءَهُمْ حَتَّى نَسُوا الذِّكْرَ وَكَانُوا قَوْمًا بُورًا (18 ) فَقَدْ كَذَّبُوكُمْ بِمَا تَقُولُونَ فَمَا تَسْتَطِيعُونَ صَرْفًا وَلَا نَصْرًا وَمَنْ يَظْلِمْ مِنْكُمْ نُذِقْهُ عَذَابًا كَبِيرًا (19 )
روز قيامت تو با قدرتت به بُت ها اجازه مى دهى تا سخن بگويند. تو به بُت ها مى گويى: "آيا شما بندگان مرا گمراه كرديد يا خودشان گمراه شدند؟".
آنان در جواب مى گويند: "خدايا ! تو پاك و منزّهى از اين كه شريك داشته باشى ! براى ما سزاوار نبود كه جز تو كسى را سرپرست خود بگيريم، تو به اين كافران و پدرانشان نعمت هاى فراوانى دادى و آنان غرق در خوشى ها و لذّت ها شدند، آنان به جاى آن كه شكرگزار تو باشند، تو را فراموش كردند و جماعتى تبهكار شدند".
آن وقت است كه تو به بُت پرستان چنين مى گويى: "شما مى گفتيد اين بت ها شريك من هستند، ديديد و شنيديد كه بُت ها سخن شما را انكار كردند، اكنون نمى توانيد عذاب را از خود برطرف سازيد، شما نمى توانيد كسى را به يارى بطلبيد، امروز هر كس از شما كه ستم روا داشت به عذاب بزرگى گرفتار مى شود".

* * *

در آن روز بُت ها به پيروان خود مى گويند: "شما ما را نمى پرستيديد، شما هوس و خيالات خود را مى پرستيديد ! ما كجا شما را به پرستش خود دعوت كرديم؟ خدا ميان ما و شما گواه است كه ما از اين كه شما ما را مى پرستيديد، بى خبر بوديم، ما موجودات جامدى بوديم".[140]
آن وقت است كه بُت پرستان به پوچى كار خود پى مى برند، در روز قيامت، همه انسان ها، نتيجه اعمال خويش را مى يابند، آن روز معلوم مى شود كه فقط تو شايسته پرستش هستى و تو خداى يگانه اى !
كسانى كه بُت ها را پرستش كرده اند، به عذاب گرفتار مى شوند و بندگان خوب تو به بهشت مى روند، همه بُت ها در آن روز نابود مى شوند و آن وقت است كه بُت پرستان نااميد مى شوند، آنان فكر مى كردند كه بُت ها مى توانند به آنان سودى برسانند و از خطرها نجاتشان بدهند، امّا وقتى مى بينند كه اين بت ها، نابود مى شوند، اميدشان از دست مى رود.
آنان در دنيا با چه شور و عشقى، اين بُت ها را مى پرستيدند، آن وقت كه بت هاى آنان نابود مى شوند، مى فهمند كه چقدر ضرر كرده اند، آنان سرمايه هاى وجودى خويش را در پاى بُت ها ريختند و اكنون آن بُت ها، هيچ شده اند، آنان به خود ظلم كردند.
كاش آنان تو را مى پرستيدند كه هرگز نابود نمى شوى، تو پايان ندارى، تو يگانه و بى نيازى !، تو همواره بوده اى و براى هميشه خواهى بود.[141]

* * *

چگونه ممكن است كه بُت هاى بى جان در روز قيامت سخن بگويند؟ آيا قطعه اى كه از چوب يا سنگ تراشيده شده است، مى تواند سخن بگويد؟
روز قيامت، روز شگفتى ها است، در آن روز اعضاى بدن انسان هم سخن مى گويند و بر اعمال و رفتار انسان شهادت مى دهند. گناهكاران به اعضاى بدن خود مى گويند: "چرا بر ضدّ ما گواهى داديد؟" آن ها پاسخ مى دهند: "خدايى كه تمام موجودات را گويا مى سازد، ما را نيز گويا كرد".[142]
آرى، تو بر هر كارى توانا هستى، در آن روز، اراده مى كنى كه به بُت ها قدرت سخن گفتن دهى.

* * *