وَالَّذِينَ هَاجَرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ قُتِلُوا أَوْ مَاتُوا لَيَرْزُقَنَّهُمُ اللَّهُ رِزْقًا حَسَنًا وَإِنَّ اللَّهَ لَهُوَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ (58 )لَيُدْخِلَنَّهُمْ مُدْخَلًا يَرْضَوْنَهُ وَإِنَّ اللَّهَ لَعَلِيمٌ حَلِيمٌ (59 )
مهاجران كسانى بودند كه خانه و كاشانه خود را در مكّه رها كردند و براى حفظ دين خود به مدينه آمدند. آنان پيامبر را در جنگ ها يارى كردند و تو به آنان مقام بزرگى دادى. تعدادى از آنان در جهاد به شهادت رسيدند و گروهى هم به مرگ طبيعى از دنيا رفتند. مردم درباره آنان مى گفتند: "كاش آنان هم شهيد مى شدند"، آنان فكر مى كردند كه تنها راه سعادت، شهادت است.
تو اين دو آيه را نازل مى كنى: "من به كسانى كه در راه من مهاجرت كردند، سپس شهيد شدند يا به مرگ طبيعى از دنيا رفتند، پاداش بزرگى مى دهم، من از نعمت هاى بهشت روزىِ آنان مى كنم كه من بهترين روزى دهنده ام، آنان را در جايگاهى از بهشت منزل مى دهم كه از آن خشنود شوند، من خداى دانا و بردبارى هستم".
همه مى فهمند كه مهاجران مقامى بس بزرگ نزد تو دارند، فرقى نمى كند كه آنان شهيد شوند يا به مرگ طبيعى از دنيا بروند، تو آنان را در بهترين مكان هاى بهشتى جاى مى دهى.
تو اين گونه انسان ها را به مهاجرت دعوت مى كنى و فضيلت مهاجران را بيان مى نمايى.

* * *

اين آيه فقط براى مسلمانان آن زمان نيست، اين آيه براى من هم هست. براى همه زمان ها و مكان ها مى باشد.
من وطن خود را دوست دارم، به وطن خود عشق مىورزم، به اين آب و خاك وابسته ام، اصل من اينجاست، امّا اگر وطن من آماج سياهى ها و تاريكى ها شود و من نتوانم شرايط را تغيير دهم چه بايد بكنم؟ آيا بايد بمانم و مغلوب سياهى ها شوم؟ وقتى ماندن در وطن، مرا از تو دور مى كند، وظيفه من چيست؟
من بايد "مهاجرت" كنم، از خانه و كاشانه ام كوچ كنم، مهاجر شوم. براى آرمان بلند خويش از زادگاه خود دل بر كنم و جدا شوم. از همه وابستگى ها رهايى يابم و راهىِ سرزمينى ديگر شوم، در راه تو، از تاريكى ها بگريزم و به سوى روشنايى بروم.
آرى، عشق به زيبايى ها و خوبى ها بالاتر از عشق به وطن است، زندگى معنوى مهم تر از زندگى مادى است. نبايد به خاطر عشق به وطن، تن به ذلّت دهم و اسير تاريكى ها شوم، وطن دوستى تا جايى نيكوست كه ماندن در وطن، به عقايد و اهداف عالى ضربه اى وارد نكند.

* * *