أَفَلَمْ يَسِيرُوا فِي الاَْرْضِ فَيَنْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ كَانُوا أَكْثَرَ مِنْهُمْ وَأَشَدَّ قُوَّةً وَآَثَارًا فِي الاَْرْضِ فَمَا أَغْنَى عَنْهُمْ مَا كَانُوا يَكْسِبُونَ (82 ) فَلَمَّا جَاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ فَرِحُوا بِمَا عِنْدَهُمْ مِنَ الْعِلْمِ وَحَاقَ بِهِمْ مَا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ (83 ) فَلَمَّا رَأَوْا بَأْسَنَا قَالُوا آَمَنَّا بِاللَّهِ وَحْدَهُ وَكَفَرْنَا بِمَا كُنَّا بِهِ مُشْرِكِينَ (84 ) فَلَمْ يَكُ يَنْفَعُهُمْ إِيمَانُهُمْ لَمَّا رَأَوْا بَأْسَنَا سُنَّةَ اللَّهِ الَّتِي قَدْ خَلَتْ فِي عِبَادِهِ وَخَسِرَ هُنَالِكَ الْكَافِرُونَ (85 )
محمّد(صلى الله عليه وآله) مردم مكّه را به يكتاپرستى فرا مى خواند، امّا آنان او را دروغگو مى خواندند و با او دشمنى مى كردند، چرا در زمين گردش نمى كنند و تاريخ گذشتگان را نمى خوانند؟
كسانى كه قبلاً روى زمين زندگى مى كردند، جمعيّت بيشترى داشتند و قدرتمندتر از مردم مكّه بودند و از نظر كشاورزى و آبادى، پيشرفته تر بودند، امّا هيچ چيز نتوانست آنان را از عذاب تو برهاند و عذاب را از آنان دور كند.
تو پيامبران را براى هدايت آنان فرستادى، به پيامبران معجزاتى آشكار دادى، آنان حقّ را شناختند و سپس آن را انكار كردند، آنان پيامبران خود را دروغگو خواندند و به آنچه از نياكان آموخته بودند، خشنود بودند.
آنان از نياكان بُت پرستى را ياد گرفته بودند و بُت پرستى را افتخار خود مى دانستند، پدرانشان به آنان گفته بودند: "وقتى انسان مرد و به مشتى خاك و استخوان تبديل شد، ديگر زنده نمى شود". آنان به سخنان پدران خود دلشاد بودند و از پذيرفتن سخن پيامبران سر باز مى زدند.
پيامبران آنان را از عذاب آسمانى مى ترساندند، امّا آنان سخن پيامبران خود را مسخره مى كردند و سرانجام آن عذابى را كه مسخره مى كردند، آن ها را فرا گرفت.
وقتى آنان نشانه هاى عذاب تو را ديدند از خواب غفلت بيدار شدند و گفتند: "ما الآن به خداى يگانه ايمان آورديم و به بُت هايى كه آن ها را شريك خدا مى دانستيم، كافر شديم".
آنان در آن لحظه پشيمان شدند، امّا اين پشيمانى ديگر سودى نداشت و دير شده بود. اين قانون توست كه تا ابد در بين بندگانت جارى است: قبل از فرا رسيدن عذاب، توبه بندگان خود را مى پذيرى، زيرا اين توبه از روى اختيار و انتخاب است، كسى كه از گناهان توبه مى كند، در واقع در امتحان خود، موفّق مى شود، او راه سعادت را براى خود انتخاب مى كند.
امّا وقتى عذاب تو نازل شود، توبه گناهكاران پذيرفته نمى شود و ايمان آوردن ديگر فايده اى ندارد، آن لحظه، ديگر لحظه انتخاب نيست، آن ايمان از روى انتخاب نيست، از روى ترس و وحشت است، آرى، آن ايمان براى آنان هيچ فايده اى نداشت و آنان زيانكار شدند، آنان سرمايه وجودى خود را از دست دادند و خود را از سعادت محروم كردند و اين خسارتى بزرگ است. در روز قيامت هم آتش سوزان جهنّم در انتظار آنان است، آتشى كه هرگز شعله هاى آن خاموش نمى شود، هيچ كس آنان را يارى نمى كند و اميدشان نااميد مى شود.[166]