وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ أَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ قَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِلَّذِينَ آَمَنُوا أَنُطْعِمُ مَنْ لَوْ يَشَاءُ اللَّهُ أَطْعَمَهُ إِنْ أَنْتُمْ إِلَّا فِي ضَلَال مُبِين (47 )
مردم مكّه بُت هارا شريك تو مى دانستند و مى گفتند: "خدا از ما خواسته است، بُت ها را بپرستيم"، آنان تو را به عنوان خدا قبول داشتند ولى براى تو شريك قرار داده بودند و به يگانگى تو باور نداشتند.
بعضى از بزرگان مكّه ثروت زيادى داشتند و در ناز و نعمت زندگى مى كردند، در آن شهر، فقيرانى زندگى مى كردند كه به نان شب محتاج بودند، محمّد(صلى الله عليه وآله) به ثروتمندان مكّه چنين فرمود: "از آنچه خدا به شما روزى داده است به فقيران و نيازمندان انفاق كنيد، مگر نمى بيند كه آنان از گرسنگى رنج مى برند؟".
آنان در جواب چنين گفتند: "آيا ما به كسانى غذا دهيم كه اگر خدا مى خواست به آنان غذا مى داد. خدا خواسته است كه آنان گرسنه باشند، اى محمّد ! تو در گمراهى آشكارى هستى، تو از ما مى خواهى بر خلاف اراده و خواست خدا عمل كنيم، خدا اين چنين خواسته است كه آنان گرسنه باشند، ما بر خلاف خواسته خدا عمل نمى كنيم".
آنان خيال مى كردند كه ثروت نشانه محبّت و دوستى توست و فقر نشانه خشم تو، آنان مى پنداشتند كه تو آنان را دوست دارى و براى همين به آنان ثروت دادى.

* * *

اين سخن ثروتمندان مكّه، سخنى باطل است، هرگز ثروت، نشانه محبّت تو نيست، همان گونه كه فقر نشانه خشم تو نيست. ثروت و فقر فقط وسيله اى براى امتحان انسان ها مى باشد، تو يكى را با ثروت امتحان مى كنى، ديگرى را با فقر. به گروهى ثروت مى دهى تا ببينى آيا شكرگزار تو خواهند بود يا نه، گروهى ديگر را به فقر مبتلا مى كنى تا ببينى آيا بر سختى ها صبر خواهند داشت يا نه.
پس تو اراده كرده اى تا انسان ها را امتحان كنى و براى همين انسان ها را فقير يا ثروتمند مى كنى، امّا تو از ثروتمندان خواسته اى كه به فقيران كمك كنند. تو دوست دارى كه اگر كسى ثروتى دارد به نيازمندان انفاق كند و به اين كار ثواب زيادى مى دهى.

* * *

اگر من گرسنه اى را ببينم و توانايى كمك به او را هم داشته باشم، دو نگاه مى توانم داشته باشم:
نگاه باطل: "اين شخص گرسنه است، خدا خواسته است كه اين شخص گرسنه باشد، پس من چرا به او كمك كنم، اگر خدا مى خواست به او غذا مى داد".
اين نگاه باطل است، اين همان سخن ثروتمندان مكّه بود.
نگاه حق: "اين شخص گرسنه است، خدا چنين مصلحت ديده است كه او در فقر گرفتار باشد، خدا مى خواهد او را با سختى ها امتحان كند تا ميزان صبر او را بسنجد، امّا اين همه ماجرا نيست. خدا به من ثروت داده است تا مرا هم امتحان كند، خدا به من فرمان داده است تا به گرسنگان غذا دهم، اكنون لحظه امتحان من است، اگر من به اين فقير كمك نكنم، در امتحان خود مردود مى شوم. خدا دوست دارد كه به او كمك كنم".
اين نگاه حقّ است، مؤمنان وقتى فقير و نيازمندى را مى بينند، چنين نگاهى دارند و به وظيفه خود عمل مى كنند. تو وعده دادى كه اگر كسى از ثروت خود به نيازمندان انفاق كند، تو پاداش او را هفتصد برابر مى دهى.[13]