إِنَّ الَّذِينَ ارْتَدُّوا عَلَى أَدْبَارِهِمْ مِنْ بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ الْهُدَى الشَّيْطَانُ سَوَّلَ لَهُمْ وَأَمْلَى لَهُمْ (25 )ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا لِلَّذِينَ كَرِهُوا مَا نَزَّلَ اللَّهُ سَنُطِيعُكُمْ فِي بَعْضِ الاَْمْرِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ إِسْرَارَهُمْ (26 ) فَكَيْفَ إِذَا تَوَفَّتْهُمُ الْمَلَائِكَةُ يَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَأَدْبَارَهُمْ (27 ) ذَلِكَ بِأَنَّهُمُ اتَّبَعُوا مَا أَسْخَطَ اللَّهَ وَكَرِهُوا رِضْوَانَهُ فَأَحْبَطَ أَعْمَالَهُمْ (28 )
آنان كسانى هستند كه حقّ را شناختند، امّا شيطان زشتى ها را براى آنان زيبا جلوه داد و آنان را با آرزوهاى واهى فريب داد، پس آنان از حقّ روى برگرداندند.
كار منافقان به كجا رسيد؟ آنان به ظاهر مسلمان بودند و به مسجد مى آمدند و نماز مى خواندند، امّا مخفيانه با كافران مكّه ارتباط داشتند و براى آنان اين پيام را فرستادند: "اى بُت پرستان مكّه ! درست است كه شما بُت ها را مى پرستيد و ما از بُت پرستى دست كشيده ايم، امّا در بعضى از امور از شما پيروى مى كنيم".

* * *

منافقان در چه چيزى از بُت پرستان مكّه پيروى مى كردند؟
جواب مشخّص است: "در دشمنى با قرآن، در دشمنى با محمّد(صلى الله عليه وآله)".
گويا آنان در پيام خود به بُت پرستان مكّه چنين گفتند: از ما انتظار نداشته باشيد كه در مدينه بُتى براى خود درست كنيم و بر آن سجده كنيم، ما هرگز نمى توانيم چنين كارى كنيم، زيرا آبروى ما مى رود و همه مى فهمند كه ما مسلمان نيستيم، ما بايد ظاهر را حفظ كنيم، به مسجد برويم و با مسلمانان نماز بخوانيم، بايد همه خيال كنند كه ما هم مانند بقيّه مسلمان هستيم، پس ما هرگز بُت پرست نمى شويم، امّا حاضر هستيم با شما در راه دشمنى با محمّد همكارى كنيم، شما سپاهى را فراهم كنيد و به مدينه حمله كنيد، ما در اينجا روحيّه مسلمانان را تضعيف مى كنيم و آنان را از قدرت شما مى ترسانيم و نمى گذاريم آن ها به يارى محمّد(صلى الله عليه وآله) بروند.

* * *

منافقان اين گونه به بُت پرستان مكّه پيام دوستى فرستادند و در نماز جماعت هم حاضر مى شدند و پشت سر پيامبر نماز مى خواندند، آنان خيال مى كردند كه كسى از كار آنان باخبر نمى شود، اين خيال باطلى بود، تو از همه كارهاى آنان باخبر بودى و به آنان مهلت دادى و در عذاب آنان شتاب نكردى، امّا سرانجام اين مهلت به پايان مى رسد و مرگ به سراغ آنان مى آيد.
در لحظه مرگ، فرشتگان بر صورت و پشت آنان، تازيانه مى زنند و جان آنان را مى گيرند. در آن لحظه، فرشتگان پرده از چشم آنان برمى دارند و آن ها شعله هاى آتش جهنّم را مى بينند، آنان صحنه هاى هولناكى مى بينند، فرياد و ناله هاى جهنّميان را مى شنوند، گرزهاى آتش و زنجيرهايى از آتش و... وحشتى بر دل آنان مى آيد كه گفتنى نيست.[112]
اين عذاب ها به خاطر آن است كه آنان از آنچه تو را به خشم مى آورد، پيروى كردند و از آنچه سبب خشنودى تو بود، بيزارى جستند، تو هم همه كارهاى خوب آنان را نابود و "حَبط" كردى.

* * *

در اينجا از "حَبط" سخن به ميان آمده است، "حَبط" به معناى "نابودى اعمال نيك انسان" است.
"حَبط" واژه اى عربى است، در زمان هاى قديم، شتر نقش مهمى در زندگى مردم عرب داشت، گاهى اوقات، شتر، بيمار مى شد و همه اعضاى درونى او عفونت مى كرد، امّا ظاهر شتر هيچ علامت و نشانى نداشت، اين بيمارى بعد از مدّتى شتر را مى كشت، عرب ها به اين بيمارى، "حَبط" مى گفتند، يك بيمارى كه از درون شتر را از پا در مى آورد.
منافقان نماز مى خواندند و گاهى به فقيران كمك مى كردند، امّا چون راه نفاق را پيمودند، همه كارهاى خوب آنان نابود شد، روز قيامت كه فرا رسد، آنان به پرونده اعمال خود نگاه مى كنند و هيچ عمل خوبى را نمى بينند.

* * *