وَيَقُولُ الَّذِينَ آَمَنُوا لَوْلَا نُزِّلَتْ سُورَةٌ فَإِذَا أُنْزِلَتْ سُورَةٌ مُحْكَمَةٌ وَذُكِرَ فِيهَا الْقِتَالُ رَأَيْتَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ يَنْظُرُونَ إِلَيْكَ نَظَرَ الْمَغْشِيِّ عَلَيْهِ مِنَ الْمَوْتِ فَأَوْلَى لَهُمْ (20 ) طَاعَةٌ وَقَوْلٌ مَعْرُوفٌ فَإِذَا عَزَمَ الاَْمْرُ فَلَوْ صَدَقُوا اللَّهَ لَكَانَ خَيْرًا لَهُمْ (21 )
منافقان در ميان جامعه اسلامى زندگى مى كردند و كسى از نفاق آنان خبر نداشت، در اينجا مى خواهى نشانه اى را بيان كنى كه مؤمنان از منافقان شناخته شوند.
مؤمنان كسانى هستند كه از جهاد با كافران هراسى به دل ندارند، آنان مشتاقانه به ميدان جنگ مى آيند و با دشمنان مى جنگند و در آرزوى شهادت هستند، امّا منافقان حاضر نيستند در جهاد شركت كنند و از مرگ هراس دارند.
مؤمنان نزد پيامبر مى آمدند و به او مى گفتند: "اى پيامبر ! چه شده است كه سوره اى كه در آن حكم جهاد باشد، نازل نشده است؟ ما آماده ايم تا با دشمنان جهاد كنيم و جان خويش را در راه خدا فدا كنيم".
وقتى تو سوره اى را نازل مى كردى كه در آن حكم جهاد آمده بود، منافقان بيماردل نگران و مضطرب مى شدند و مانند كسى كه در آستانه مرگ قرار گرفته است به پيامبر نگاه مى كردند.
آرى، منافقان از شنيدن نام جهاد، چنان مى ترسيدند كه نزديك بود از ترس جان بدهند، آنان از آمدن به ميدان جنگ خوددارى مى كردند و به يارى پيامبر نمى آمدند، آرى، آنان از مرگ مى ترسيدند.
اگر آنان از پيامبر اطاعت مى كردند و سخن نيكو مى گفتند براى آنان بهتر بود، هنگامى كه پيامبر فرمان جهاد مى داد، آنان بهانه هاى واهى مى آوردند و از جنگ فرار مى كردند، اگر از راه صدق و صفا درمى آمدند، براى آنان بهتر بود و به سعادت دنيا و آخرت مى رسيدند.

* * *