بَلْ هُمْ فِي شَكّ يَلْعَبُونَ (9 ) فَارْتَقِبْ يَوْمَ تَأْتِي السَّمَاءُ بِدُخَان مُبِين (10 ) يَغْشَى النَّاسَ هَذَا عَذَابٌ أَلِيمٌ (11 )رَبَّنَا اكْشِفْ عَنَّا الْعَذَابَ إِنَّا مُؤْمِنُونَ (12 ) أَنَّى لَهُمُ الذِّكْرَى وَقَدْ جَاءَهُمْ رَسُولٌ مُبِينٌ (13 ) ثُمَّ تَوَلَّوْا عَنْهُ وَقَالُوا مُعَلَّمٌ مَجْنُونٌ (14 ) إِنَّا كَاشِفُوا الْعَذَابِ قَلِيلًا إِنَّكُمْ عَائِدُونَ (15 ) يَوْمَ نَبْطِشُ الْبَطْشَةَ الْكُبْرَى إِنَّا مُنْتَقِمُونَ (16 )
از قرآن سخن گفتى، قرآن كه نشانه مهربانى توست، اين قرآن را در شب قدر نازل كردى و از محمّد(صلى الله عليه وآله) خواستى تا آن را براى مردم بخواند، امّا گروهى از آنان در قرآن شك داشتند و پيام هاى آن را دروغ مى شمردند. محمّد(صلى الله عليه وآله) آنان را از عذاب روز قيامت ترساند، ولى آنان راه كفر را پيمودند، آنان مى خواستند به منافع و لذّت هاى حيوانى خود سرگرم شوند، براى همين مى گفتند: "قيامت و جهنّم دروغ است، محمّد خواب پريشان ديده است كه چنين سخن مى گويد".
اكنون از محمّد(صلى الله عليه وآله) مى خواهى كه آنان را به حال خود رها كند، آنان حقّ را فهميدند و آن را انكار كردند، آنان مى دانستند كه قرآن، معجزه آسمانى است، محمّد(صلى الله عليه وآله) از آنان خواست تا يك سوره مانند قرآن بياورند، امّا آنان هرگز نتوانستند چنين كارى كنند. حقّ براى آنان آشكار شده بود. آنان قيامت مرا دروغ مى شمردند و سخنان محمّد(صلى الله عليه وآله)را مسخره مى كردند.
اكنون از محمّد(صلى الله عليه وآله) مى خواهى كه منتظر روزى باشد كه در آسمان دودى غليظ پديدار شود. در آن هنگام، آن دود همه مردم را فرا مى گيرد و اين عذاب دردناكى براى آنان است.
آنان وقتى آن دود را مى بينند دست به دعا برمى دارند و مى گويند: "خدايا ! اين عذاب را از ما دور كن كه ما ايمان مى آوريم".
آيا وقتى كه آنان عذاب تو را با چشم مى بينند مى خواهند ايمان بياورند؟
آنان را كجا، فرصت پند گرفتن باشد، حال آن كه قبلاً براى آنان پيامبرى روشنگر فرستادى، امّا آنان پيامبر را دروغگو خواندند و گفتند: "او به دروغ ادّعا مى كند كه پيامبر است، او مطالبى را از ديگران آموخته است و مى گويد خدا آن را بر من نازل كرده است. او ديوانه است".
آنان ديگر فرصت ايمان ندارند، آنان پيامبر تو را دروغگو خواندند، قرآن تو را انكار كردند. وقتى عذاب را مى بينند، مى خواهند ايمان بياورند، امّا اين ايمان هيچ فايده اى ندارد.
ايمانى ارزش دارد كه انسان از روى اختيار و با آزادى، آن را انتخاب كند. وقتى آنان عذاب را با چشم مى بينند از روى ترس و اضطرار مى خواهند ايمان آورند ولى تو اين ايمان را نمى پذيرى. اين قانون توست: وقتى عذاب تو فرا رسد، ديگر ايمان آوردن، فايده اى ندارد.
تو اندك زمانى آن عذاب را برمى دارى، امّا آنان بار ديگر به كفر خود باز مى گردند، امّا سرانجام قيامت برپا مى شود و آنان به بلاى بسيار بزرگى مبتلا مى شوند، خورشيد خاموش مى شود، كوه ها متلاشى مى شوند، درياها به جوش مى آيند، ديگر فرصت به پايان مى رسد و تو از آن كافران به سختى انتقام مى گيرى، روز قيامت براى آنان، روز سختى خواهد بود، هيچ كس آنان را يارى نخواهد كرد، فرشتگان زنجيرهاى آهنين بر گردن آن ها مى اندازند و آن ها را با صورت بر روى زمين مى كشانند و به سوى جهنّم مى برند.
وقتى آنان آتش سوزان جهنّم را مى بينند، هراسان مى شوند و صداى ناله آنان بلند مى شود، آن وقت است كه تو به آنان مى گويى: "بچشيد عذاب آتشى را كه آن را دروغ مى پنداشتيد".[77]

* * *

قرآن در آيه 10 اين سوره از "دود" سخن مى گويد، حُذيفه يكى از ياران پيامبر بود، او وقتى آيه 10 اين سوره را خواند به فكر فرو رفت، او نزد پيامبر آمد و گفت: "اى پيامبر ! منظور از دود در اين آيه چيست؟".
پيامبر در جواب فرمود: "قبل از آن كه روز قيامت برپا شود، دودى بين شرق و غرب دنيا را فرا مى گيرد و چهل شبانه روز باقى مى ماند. اين دود براى مؤمنان عذاب نيست، آنان حالتى مانند زكام پيدا مى كنند، امّا اين دود براى كافران عذابى سخت است و آنان را به شدّت آزار مى دهد".[78]

* * *