قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ كَانَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَكَفَرْتُمْ بِهِ وَشَهِدَ شَاهِدٌ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ عَلَى مِثْلِهِ فَآَمَنَ وَاسْتَكْبَرْتُمْ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ (10 )
بُت پرستان مكّه محمّد(صلى الله عليه وآله) را دروغگو مى خواندند، در اين آيه به محمّد(صلى الله عليه وآله)فرمان مى دهى كه به آنان چنين بگويد:
اى مردم ! قدرى فكر كنيد ! اگر اين قرآن از سوى خدا باشد و شما به آن كفر بورزيد، چه كسى از شما گمراه تر خواهد بود؟
اگر شاهدى از بنى اسرائيل به قرآن ايمان بياورد ولى شما به قرآن ايمان نياوريد، آن وقت هيچ كس از شما گمراه تر نخواهد بود، اگر شاهدى از بنى اسرائيل شهادت دهد كه آيات تورات همانند قرآن است و شما ايمان نياورده باشيد، شما از همه گمراه تر خواهيد بود.
اى مردم ! شما راه كفر برگزيديد و به خود ستم مى كنيد. بدانيد خدا ستمكاران را به حال خود رها مى كند تا در لجاجت و گمراهى خود غوطهور شوند.

* * *

مناسب مى بينم در اينجا سه نكته بنويسم:
* نكته اوّل
نشانه هاى محمّد(صلى الله عليه وآله) در كتاب تورات بيان شده است، يهوديان سال ها در انتظار ظهور آخرين پيامبر تو بودند. گروهى از يهوديان با رنج فراوان به سرزمين مدينه كوچ كرده بودند تا منتظر پيامبر موعود باشند، آنان از فلسطين و كنار درياى مديترانه كه آب و هواى خوبى داشت به حجاز آمدند و گرماى سوزان اين منطقه را تحمّل كردند تا بتوانند آخرين پيامبر خدا را درك كنند.
نشانه هاى محمّد(صلى الله عليه وآله) در تورات بسيار واضح بيان شده بود، هر كس اهل انصاف بود به راحتى مى توانست آن را تشخيص دهد.
* نكته دوم
اين سوره زمانى نازل شده است كه پيامبر در مكّه بود. پس از چند سال پيامبر به مدينه مهاجرت كرد. يهوديان نشانه هايى كه در تورات خوانده بودند در محمّد(صلى الله عليه وآله)يافتند، امّا گروه زيادى از آنان براى حفظ منافع خود، حقّ را انكار كردند و ايمان نياوردند.
روزى پيامبر نزد آنان رفت و آنان را به اسلام دعوت كرد، امّا آنان جواب پيامبر را ندادند، پيامبر به آنان فرمود: "شما حقّ را انكار كرديد ولى بدانيد كه من همان پيامبرى هستم كه مژده آمدن او در تورات آمده است".
پيامبر اين جمله را گفت و از نزد آنان بيرون آمد، در اين هنگام مردى از پشت سر، پيامبر را صدا زد و گفت: "اى محمّد ! صبر كن !".
آن مرد كسى جز "ابن سلام" نبود، پيامبر وقتى صداى "ابن سلام" را شنيد، صبر كرد، همه نگاه ها به ابن سلام خيره مانده بود، ابن سلام به يهوديان گفت: "من در نظر شما چگونه انسانى هستم؟".
آنان جواب دادند: "به خدا قسم ! هيچ كس به اندازه تو به تورات ايمان ندارد، ما تو و پدر تو و پدربزرگ تو را مى شناسيم، شما همواره با ايمان بوده ايد".
اينجا بود كه "ابن سلام" گفت: "اى مردم ! من شهادت مى دهم كه محمّد همان پيامبرى است كه وعده آمدن او در تورات آمده است". اين گونه بود كه "ابن سلام" مسلمان شد، پس از او، چند نفر از دوستانش هم مسلمان شدند.
* نكته سوم
اكنون سؤالى به ذهنم مى رسد: "بين نزول اين آيه و ماجراى ايمان آوردن ابن سلام، سال ها فاصله است. اين آيه در مكّه نازل شد، ابن سلام در مدينه مسلمان شد؟ آيا ممكن است اين آيه سال ها زودتر از ماجراى ابن سلام نازل شده باشد؟".
براى يافتن پاسخ سؤال خود، اين مثال را مى زنم: فرض كنيد: فرزند من تنبلى كند و خوب درس نخواند. هنوز تا امتحان پايان سال، چند ماه باقى است. من به فرزند خود مى گويم: "اگر در امتحان پايان سال موفّق نشوى، ولى دوست تو قبول شود، تو ضرر كرده اى !". معناى سخن من روشن است. معلوم است كه هنوز ماه خرداد فرا نرسيده است، هنوز چند ماه ديگر تا امتحان ها باقى است و فرزندم فرصت براى درس خواندن دارد. من از آينده سخن مى گويم !
خدا در اين آيه به بزرگان مكّه مى گويد: "اگر شاهدى از بنى اسرائيل به قرآن ايمان بياورد ولى شما به قرآن ايمان نياوريد، آن وقت هيچ كس از شما گمراه تر نخواهد بود".
روشن است كه در زمان نزول اين آيه، هنوز ابن سلام ايمان نياورده بود و به حقّ بودن پيامبر شهادت نداده بود.
قرآن در اين آيه از آينده سخن گفت و از ماجرايى كه بعداً در مدينه اتّفاق خواهد افتاد، خبر داد.[101]
سخن قرآن با بُت پرستان اين است: "شما محمّد را دروغگو مى شماريد و مى گوييد او پيامبر نيست، اگر يكى از دانشمندان يهودى به محمّد ايمان آورد، شما ضرر كرده ايد، زيرا خود را از سعادت محروم نموده ايد".

* * *