إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيًما (56 )
از مسلمانان خواستى تا هرگز پيامبر را اذيّت نكنند، اكنون مى خواهى مقام والاى پيامبر را بيان كنى تا آنان بدانند تو چه نعمت بزرگى به آنان داده اى، براى همين در اين آيه چنين مى گويى: "من و فرشتگان من بر پيامبر درود مى فرستيم، اى كسانى كه ايمان آورده ايد شما هم بر او درود بفرستيد و تسليم فرمان او باشيد".
آرى، پيامبر گوهر گران قدر اين جهان است، اگر تو به مسلمانان لطف كردى و اين گوهر را در اختيار آنان قرار دادى، آنان بايد قدردان اين نعمت باشند. آنان نبايد مقام و جايگاه او را نزد تو و فرشتگان فراموش كنند. درست است كه پيامبر، يك انسان است و از ميان اين مردم قيام كرده است امّا او انسانى عادى نيست، يك جهان در وجود او خلاصه شده است، تو و فرشتگان بر او درود مى فرستيد، تو از مسلمانان مى خواهى تا با تو و فرشتگان تو هماهنگ شوند و چنين بگويند: "اللهم صلّ على محمّد و آل محمّد".

* * *

مناسب است پنج نكته را در اينجا بنويسم:
* نكته اول
منظور از صلوات خدا بر پيامبر اين است كه خدا رحمت خود را بر پيامبر نازل مى كند و مقام معنوى پيامبر را گسترش مى دهد، امّا صلوات فرشتگان و انسان ها به معناى دعا مى باشد، آنان از خدا مى خواهند تا رحمت خود را بر پيامبر نازل كند.
* نكته دوم
روزى پيامبر به ياران خود رو كرد و فرمود: "بر من ناقص صلوات نفرستيد !"، مردم پرسيدند: "اى پيامبر صلوات ناقص چيست؟"، پيامبر در جواب فرمود: وقتى شما مى گوييد "اللهم صل على محمّد"، اين صلوات ناقص است. شما بايد بر آل من هم صلوات بفرستيد، از شما مى خواهم اين گونه بر من صلوات بفرستيد: "اللهم صلّ على محمّد و آل محمّد".[109]
* نكته سوم
پيامبر به ياران خود گفت: "كسى كه بر من صلوات بفرستد امّا بر آلِ من صلوات نفرستد، در روز قيامت بوى بهشت به او نخواهد رسيد".[110]
* نكته چهارم
منظور از "آل محمّد"، همان اهل بيت(عليهم السلام) مى باشند، يعنى على(عليه السلام) و فاطمه(عليها السلام)و فرزندان آنان. وقتى من بر محمّد و آل محمّد صلوات مى فرستم، از پيامبر و فاطمه و دوازده امام معصوم(عليهم السلام) ياد مى كنم و براى آنان از خدا طلب رحمت مى كنم، وقتى من صلوات مى فرستم، مهدى(عليه السلام) را كه امام زمان من است، ياد مى كنم و از خدا براى او طلب رحمت مى نمايم.[111]
* نكته پنجم
در پايان اين آيه، خدا از مسلمانان مى خواهد تا تسليم فرمان پيامبر باشند، به راستى چه فرمانى بالاتر از اين كه پيامبر از آنان خواست تا پس از او، از على(عليه السلام)پيروى كنند. اگر آنان به اين فرمان پيامبر، عمل مى كردند، سعادت دنيا و آخرت را از آنِ خود مى كردند، امّا افسوس كه بعد از پيامبر، آنان دور هم جمع شدند و براى خود خليفه تعيين كردند و فرمان پيامبر را زير پا گذاشتند.[112]

* * *

اين آيه درباره "صلوات" است، خوب است در اين باره بيشتر بنويسم:
امام صادق(عليه السلام) به ياران خود چنين فرمود: "وقتى نام پيامبر برده مى شود، زياد صلوات بفرستيد، زيرا اگر شما يك بار بر پيامبر صلوات بفرستيد، خدا همراه با هزار صف از فرشتگان، هزار بار بر شما صلوات مى فرستد ! وقتى شما بر پيامبر صلوات مى فرستيد هر چه خدا آفريده است بر شما صلوات مى فرستد".[113]
به راستى چه كسى از اين ثواب بزرگ خود را محروم مى كند؟
وقتى من يك صلوات بر پيامبر و آل او بفرستم، خدا رحمت خود را بر من نازل مى كند، همه فرشتگان آسمان ها و زمين براى من طلب رحمت مى كنند ! اين چه ثواب بزرگى است !
اللهم صلّ على محمّد و آل محمّد.

* * *

چرا صلوات اين قدر ثواب دارد؟ چه رازى در آن نهفته است؟
جواب اين سؤال را بايد از امام صادق(عليه السلام) بشنوم !
آن حضرت چنين فرمودند: "هر كس بر محمّد و آل محمّد، صلوات بفرستد، در واقع مى خواهد بگويد من بر آن ميثاق بزرگ هستم، من به آن ميثاق بزرگ، وفادار مانده ام، ميثاق روزى كه خدا از بندگانش سؤال كرد: آيا من خداى شما نيستم...".[114]
ميثاق بزرگ !
اكنون من بايد آيه 172 سوره اعراف را بخوانم: در آن آيه خدا از روزى سخن مى گويد كه به انسان ها گفت: "آيا من پروردگار شما نيستم؟"، همه گفتند: "آرى، ما گواهى مى دهيم كه تو پروردگار ما هستى".
به راستى آن روز چه روزى بود؟ تو چه زمانى به همه خود را معرّفى كردى و از آنان اعتراف گرفتى؟
آرى، تو قبل از اين كه انسان ها را خلق كنى، آنان را به صورت ذرّه هاى كوچكى آفريدى و با آنان سخن گفتى، آنان تو را شناختند، پس از آن پيامبران و جانشينان آنان را معرّفى كردى.[115]
وقتى من آنجا بودم، بر يكتايى تو، نبوّت محمّد(صلى الله عليه وآله) و امامت دوازده امام(عليهم السلام)، اعتراف كردم. آن يك ميثاق بزرگ بود.
اكنون كه در اين دنيا هستم، چگونه به تو اعلام كنم بر آن پيمان خود استوارم؟
تو صلوات بر محمّد و آل محمّد را به من معرّفى مى كنى تا من اين گونه به تو اعلام كنم بر سر آن عهد خود باقى هستم !
اللهم صلّ على محمّد و آل محمّد.

* * *

صلوات هفت واژه بيشتر نيست، امّا چقدر زيبا راه توحيد، نبوّت و امامت را نشان مى دهد.
وقتى من صلوات مى فرستم، اعلام مى دارم كه راه تو را گم نكرده ام، راهى كه از توحيد، نبوّت و امامت مى گذرد.
به راستى چرا پيروى از راه صلوات كه راه "توحيد، نبوّت و امامت" است، اين قدر مهم است؟ چرا سرنوشت هر انسانى را پيروى از اين راه رقم مى زند؟
به ياد خاطره اى افتادم: قطار به سوى مشهد در حركت بود و من روى صندلى خود نشسته بودم و فكر مى كردم. هر كدام از مسافران كارى مى كردند; يكى مطالعه مى كرد، يكى ذكر مى گفت، يكى خوابيده بود، امّا همه به سوى هدف خود پيش مى رفتند. مهم اين نبود كه آن ها چه مى كردند، مهم اين بود كه همه آنان به سوى مشهد مى رفتند.
در آن لحظه بود كه فهميدم چرا تو از ما خواستى كه در راه "توحيد، نبوّت، امامت" باشيم، گويا تو از ما خواسته اى تا سوار قطار تو شويم، اگر در قطار تو باشيم، خواب ما، تفريح ما، غذا خوردن ما، استراحت ما هم زيبا است.
امّا واى از آن روزى كه من سوار قطارى كه به سمت باطل مى رود، شوم، اگر در آن قطار، تمام شبانه روز، دعا بخوانم، فايده اى ندارد. وقتى در آن قطار هستم، شيطان ديگر كارى به عبادت من ندارد، زيرا هر كارى كه كنم، سرانجام به جهنّم مى رسم !
اگر كسى در اين دنيا عمر طولانى كند و ساليان سال، عبادت خدا را به جا آورد و نماز بخواند و روزه بگيرد و به اندازه كوه بزرگى، صدقه بدهد و هزار حجّ هم به جا آورد و سپس در كنار خانه خدا مظلومانه به قتل برسد، با اين همه اگر از راه صلوات (توحيد، نبوّت، ولايت) فاصله بگيرد، وارد بهشت نخواهد شد.[116]
وقتى من صلوات مى فرستم، اعتراف مى كنم كه در راه صحيح هستم. به خود يادآورى مى كنم كه كجا ايستاده ام، حواسم را جمع مى كنم، براى همين است كه براى صلوات اين همه ثواب ذكر شده است. اين ثواب ها، نتيجه راهى است كه من در آن هستم. وقتى من راه را درست انتخاب كرده باشم، به همه خوبى ها و زيبايى ها مى رسم.
اللهم صلّ على محمّد و آل محمّد.

* * *

روزى يكى از ياران امام صادق(عليه السلام) اين آيه را براى آن حضرت خواند و گفت:
ــ آقاى من ! ما چگونه بر پيامبر و آل او، صلوات بفرستيم؟
ــ هر وقت خواستيد صلوات بفرستيد چنين بگوييد: "صَلَواتُ اللهِ و صَلَواتُ ملائِكَتِهِ وَ اَنبيائِه و رُسُلِهُ و جَميعِ خَلقِهِ على مُحمّد و آلِ مُحمّد و السلامُ علَيه و علَيهم و رَحمةُ اللهِ وَ بَرَكاتُهُ: درود خدا و فرشتگان و همه پيامبران و همه آفريده هاى خدا بر محمّد و آل او باد ! سلام و رحمت و بركات خدا بر محمّد و آل او".
ــ آقاى من ! وقتى من اين گونه صلوات بفرستم، خدا چه ثوابى به من مى دهد؟
ــ به خدا قسم، خدا گناهان تو را مى بخشد، پرونده اعمالت پاك مى گردد، همانند روزى كه از مادر متولّد شدى.[117]
وقتى من اين سخن را شنيدم به فكر فرو رفتم، اگر كسى به حقيقت صلوات دست پيدا كند، گناهانش بخشيده مى شود، او تولّدى دوباره پيدا مى كند.

* * *