همان طور كه مى دانيد گناه، روح انسان را آلوده مى كند و مانع كمال او مى شود.
گناه، قلب انسان را سياه مى كند، به طورى كه ديگر او لذّت مناجات با خداوند را درك نمى كند.
اين گناه است كه انسان را از نماز شب محروم مى دارد و امواج بلا را به سوى انسان مى كشاند.[30]
به همين دليل، انسان بايد براى بخشش گناهانش فكرى بكند تا اثرات آن بيش از اين در زندگى او باقى نماند.
البتّه گناهانى كه مربوط به "حقّ النّاس" است بايد نسبت به پرداخت حقّ مردم اقدام نمود.
من در مورد "حقّ الله" سخن مى گويم و در اينجا مواردى را كه به عنوان كفّاره گناهان معرّفى شده است برايتان ذكر مى كنم.
ا . گفتن ذكر "اَستَغفِرُ الله رَبِّى وَ اَتوُبُ اِلَيهِ".
ب . خواندن نماز شب در حالى مردم همگى در خواب هستند.
ج . يارى كردن مظلوم و زدودن غم و غصّه از دل برادر مؤمن.
د . خدمتگزارى كردن به همسر و خانواده.
ه . مبتلا شدن به بيمارى ها و سختى ها.[31]
احتمالا شما با اين موارد آشنا بوده ايد و مى دانستيد كه اين امور موجب مى شوند تا انسان از تاريكى گناهان نجات پيدا كند و روح و جان او پاكى خود را به دست آورد.
آيا مى دانيد كه در مكتب اسلام، فكر و انديشه هم به عنوان كفّاره گناهان مطرح گرديده است؟
امام صادق(عليه السلام) مى فرمايند: "انديشه، آيينه همه خوبى ها است و باعث كفّاره گناهان مى شود".[32]
به راستى در كدامين مكتب اين چنين به تفكّر ارزش و بها داده شده است كه آن را پاك كننده اثر گناهان معرّفى كند؟ هزار افسوس كه در جامعه ما كسانى كه ادّعاى عرفان دارند و چه بسا تسبيح هزار دانه دست مى گيرند و در شبانه روز هزاران بار ذكر "اَستَغفِرُ الله" مى گويند امّا آن قدر با تفكّر و انديشه بيگانه هستند كه انسان تصوّر مى كند هر چه انسان از انديشه فاصله بگيرد حال و هواى معنوى او زيادتر است.